Сочинения. Том 4 - Гален Клавдий

καὶ κατὰ τοῦτο προσέθηκα τοῖς πρώτοις δύο βιβλίοις ἕτερα τρία δείξας εὐθέως ἐν αὐτοῖς ὅτι καὶ Ποσειδώνιος ὁ ἐπιστηµονικώτατος τῶν Στωϊκῶν διὰ τὸ γεγυµνάσθαι κατὰ γεωµετρίαν ἀπέστη τε τοῦ Χρυσίππου καὶ δείκνυσιν ἐν τῇ Περὶ παθῶν πραγµατείᾳ διοικουµένους ἡµᾶς ὑπὸ τριῶν δυνάµεων, ἐπιθυµητικῆς τε καὶ θυµοειδοῦς καὶ λογιστικῆς· τῆς δ’ αὐτῆς δόξης ὁ Ποσειδώνιος ἔδειξεν εἶναι καὶ τὸν Κλεάνθην.

8.1.15. καὶ µέντοι καὶ τὸν περὶ τῶν ἀρετῶν λόγον ἐπὶ ταύταις ταῖς ἀρχαῖς ὀρθῶς φησι περαίνεσθαι καὶ δείκνυσιν αὐτὸ τοῦτο διὰ µεγάλης πραγµατείας ἰδίᾳ γεγραµµένης αὐτῷ.

8.1.16. ὥστ’ οὐκ ἐγὼ τοῦ µήκους τῶν λόγων αἴτιος, ἀλλ’ οἱ προπετῶς ἐπαινοῦντες τὰ γεγραµµένα Χρυσίππῳ περί τε τοῦ τῆς ψυχῆς ἡγεµονικοῦ καὶ περὶ παθῶν.

8.1.17. ῾`A πάντ’ ἐγνώκειν ἐγὼ παρελθεῖν ἐάσας ἀνέλεγκτα· θεοὺς δ’ ἅπαντας ἐπικαλοῦµαι µάρτυρας ὡς τοὺς ἀναισχύντους τῶν λόγων ἐλέγχων αὐτὸς αἰδοῦµαι βέλτιον εἶναι νοµίζων ἀγνοεῖσθαι τοῖς πολλοῖς αὐτούς, ὅπως µὴ βλάπτοιντο θεώµενοι φιλοσόφους ἄνδρας ἃ µηδέποτ’ εἶδον ὡς ἰδόντας γράφοντας· ἧττον γὰρ αἰδοῦνται καὶ αὐτοὶ φωραθῆναι ψευδόµενοι.

8.1.18. αἰδεσθῆναι δ’ ἐστὶ καὶ ὅτι µὴ γινώσκουσιν ἐν φιλοσοφίᾳ γεγηρακότες ἄνδρες ὡς εἷς µόνος οὗτος ἠρώτηται λόγος ἀποδεικτικῷ νόµῳ περὶ ψυχῆς ἡγεµονικοῦ καθ’ ὃν ἡ µὲν ἀληθὴς πρόσληψίς ἐστιν ἐγκέφαλον εἶναι τῶν νεύρων ἀρχήν, ἡ ψευδὴς δὲ τὴν καρδίαν.

8.1.19. ὥστε οὐ µόνον ἐν πέντε βιβλίοις οὐκ ἦν ἀνάγκη γραφῆναι τὸν περὶ ψυχῆς ἡγεµονικοῦ λόγον, ἀλλ’ οὐδὲ δι’ ἑνὸς ὅλου πρός γε τοὺς µεµαθηκότας ὁποῖόν τι πρᾶγµά ἐστιν ἀπόδειξις ἐπιστηµονική, προσήκουσα µέν, ὡς ἐγώ φηµι, φιλοσόφοις µᾶλλον ἢ γεωµέτραις ἀριθµητικοῖς τε καὶ λογιστικοῖς, ἀστρονόµοις τε καὶ ἀρχιτέκτοσιν, οὐ µὴν ἠσκηµένη γ’ αὐτοῖς ὥσπερ ἐκείνοις.

8.1.20. διὰ τοῦτ’ οὖν Εὐκλείδης µὲν ἑνὶ θεωρήµατι τῷ πρώτῳ κατὰ τὸ τῶν φαινοµένων βιβλίον ἐπέδειξε δι’ ὀλιγίστων ἐπῶν τὴν γῆν µέσην εἶναι τοῦ κόσµου καὶ σηµείου καὶ κέντρου λόγον ἔχειν πρὸς αὐτόν, καὶ οἱ µαθόντες οὕτω πιστεύουσι τῷ συµπεράσµατι τῆς ἀποδείξεως ὡς καὶ τῷ τὰ δὶς δύο τέτταρα εἶναι· τῶν φιλοσόφων δ’ ἔνιοι τοιαῦτα ληροῦσι περὶ µεγέθους τε καὶ θέσεως γῆς ὡς αἰδεσθῆναί τινα περὶ τοῦ παντὸς ἐπιτηδεύµατος.

8.1.21. ὅπου γὰρ οἱ µὲν ἀεὶ παρακελευόµενοι µηδὲν µήτε πράττειν µήτε λέγειν προπετῶς ἔργῳ φαίνονται τοιοῦτοι, τῶν δ’ εἰρηµένων ἄνωθεν ἀντιτεχνιτῶν οὐδεὶς µὲν ἑαυτὸν νοµίζει σοφόν, ὡς ἐκεῖνοι, ταῖς δ’ ἀποδείξεσι προσηκόντως χρῶνται µηδαµόθεν µαχόµενοι µηδὲ διαφωνοῦντες ἀλλήλοις µηδὲ ἀναισχύντως ἀποφαινόµενοι περὶ ὧν οὐκ ἴσασι, πῶς οὐκ ἄν τις αἰδεσθείη περὶ παντὸς τοῦ τῆς φιλοσοφίας ἐπιτηδεύµατος;

8.1.22. Oὕτως γοῦν ὁ ἀληθὴς λόγος ἐστὶ βραχὺς ὡς ἐγὼ δείξω σοι δι’ ὀλίγων συλλαβῶν περαινόµενον αὐτὸν ὄντα τοιοῦτον· “ἔνθα τῶν νεύρων ἡ ἀρχή, ἐνταῦθα τὸ ἡγεµονικόν· ἡ δ’ ἀρχὴ τῶν νεύρων ἐν ἐγκεφάλῳ [ἐστίν]· ἐνταῦθα ἄρα τὸ ἡγεµονικόν.”

8.1.23. εἷς µὲν οὗτος λόγος ἐννέα καὶ τριάκοντα συλλαβῶν, ὅπερ ἐστὶ δυοῖν καὶ ἡµίσεος ἐπῶν ἑξαµέτρων· ἕτερος δ’ ἐστὶ πέντε τῶν πάντων ἐπῶν· “ἔνθα τὰ πάθη τῆς ψυχῆς ἐπιφανέστερον κινεῖ τὰ µόρια τοῦ σώµατος, ἐνταῦθα τὸ παθητικὸν τῆς ψυχῆς ἐστιν· ἀλλὰ µὴν ἡ καρδία φαίνεται µεγάλην ἐξαλλαγὴν ἴσχουσα τῆς κινήσεως ἐν θυµοῖς καὶ φόβοις· ἐν ταύτῃ ἄρα τὸ παθητικὸν τῆς ψυχῆς ἐστιν.”

8.1.24. εἰ δὲ συνθείης ὡδὶ τούτους τοὺς δύο λόγους, οὐ πλεῖον ἐπῶν ἑξαµέτρων ὀκτὼ τὸ συγκείµενον ἐξ αὐτῶν πλῆθος ἔσται.

8.1.25. Tίνες οὖν αἴτιοι τοῦ πέντε βιβλία γραφῆναι περὶ τούτων ἃ διὰ ὀκτὼ στίχων ἡρωϊκῶν ἐπιστηµονικὴν ἀπόδειξιν εἶχεν; οὐχ ἡµεῖς δήπουθεν, ἀλλ’ οἱ µὴ βουλόµενοι γραµµικαῖς χρῆσθαι ἀποδείξεσι φιλόσοφοι, περὶ ὧν ἔφην αἰδεῖσθαι.

8.1.26. τίνες δὲ αἴτιοι τοῦ καὶ τὸ ἕκτον βιβλίον ἐπ’ αὐτοῖς γραφῆναι περὶ τῆς τρίτης ἀρχῆς µακροτέρου µὲν λόγου δεοµένης, οὐ µὴν ὥσθ’ ὅλον ἓν πληρωθῆναι βιβλίον; οἱ µὴ γεγυµνασµένοι γραµµικῶν ἀποδείξεων ἀκούειν, ἐπεί τοι καὶ τούτου τοῦ σκέµµατος ἐν ὀλίγοις κεφαλαίοις ἐστὶν ἡ ἀπόδειξις.

8.1.27. ἐδείχθη γὰρ ἔν τε τοῖς φυτοῖς τὰ παχύτατα µέρη τῆς ἀρχῆς αὐτῶν ἐκφυόµενα καὶ τῶν προδεδειγµένων δυοῖν ἀρχῶν, τῆς τῶν νεύρων καὶ τῶν ἀρτηριῶν, τὰ µὲν οἷον στελέχη πρὸς ταῖς ἀρχαῖς εἶναι, τὰ δὲ ἀνάλογον κλάδοις ἐν τῷ προ[σ] ιέναι τὰ στελέχη γεννώµενα.

8.1.28. τοῦτο µὲν ἓν λῆµµα δι’ ἐναργῶν ἀπεδείχθη· δεύτερον δὲ ἐπ’ αὐτῷ τῆς φυτικῆς ἐν ἡµῖν δυνάµεως, ἣν κοινὴν ἔχοµεν πρὸς τὰ φυτά, τὰς φλέβας ὑπάρχειν ὄργανα καθηκουσῶν µὲν εἴς τε τὴν γαστέρα καὶ τὰ ἔντερα λεπτῶν φλεβῶν ὥσπερ εἰς τὴν γῆν αἱ ῥίζαι τῶν δένδρων, ἁπασῶν µὲν ἀπὸ µιᾶς φλεβὸς πεφυκυιῶν, τῆς ἐπὶ πύλαις ἥπατος, αὖθις δὲ ἐκ τοῦ ἥπατος ἐκφυοµένης µεγίστης φλεβός, ἣν κοίλην ὀνοµάζουσιν, ἧς ὥσπερ κλάδοι τινὲς σχίζονται φλέβες ἄλλαι πάντῃ τοῦ σώµατος φερόµεναι.

8.1.29. ἐξ ὧν ἐπεραίνετο ἡ τῶν φλεβῶν ἀρχὴ τὸ ἧπαρ ὑπάρχειν, ᾧ πάλιν εἵπετο καὶ τῆς κοινῆς πρὸς τὰ φυτὰ δυνάµεως ἀρχὴν εἶναι τοῦτο τὸ σπλάγχνον, ἥντινα δύναµιν ὁ Πλάτων ἐπιθυµητικὴν ὀνοµάζει.

8.1.30. Aὕτη µὲν ἀπόδειξις µία τοῦ τὸ ἧπαρ ἀρχὴν εἶναι τῆς ἐπιθυµητικῆς δυνάµεως καὶ τῶν φλεβῶν· ἑτέρα δ’ ἐκ τοῦ µηδὲν ἄλλο µόριον εὑρίσκεσθαι κατὰ τὸ ζῷον, ᾧ συµφυεῖς εἰσιν αἱ φλέβες ἅπασαι, λαµβανοµένη.

8.1.31. τὴν γὰρ ἐκ τῶν κυρτῶν τοῦ ἥπατος ἐκφυοµένην φλέβα τὴν κοίλην ἔνιοί φασι τῆς δεξιᾶς ἐν τῇ καρδίᾳ κοιλίας ἐκπεφυκέναι.

8.1.32. εἴπερ οὖν ἀπ’ ἐκείνης ἀνάλογον κλάδοις αἱ κατὰ τὸ σῶµα πᾶν ἀποσχίζονται φλέβες, εἴη ἂν ἁπασῶν αὐτῶν ἀρχὴ <ἡ> καρδία.

8.1.33. ἀλλ’ αἵ γ’ ἐκ τῶν σιµῶν τοῦ ἥπατος ἀνάλογον ῥίζαις εἰς τὴν γαστέρα τήν τε νῆστιν καὶ τὸ λεπτὸν ἔντερον καὶ τὸ τυφλὸν καὶ τὸ κόλον εἴς τε τὸ ἀπευθυσµένον ὀνοµαζόµενον καὶ τὸν σπλῆνα καὶ τὸ ἐπίπλοον ἥκουσαι φλέβες οὐκ ἀπὸ ταύτης πεφύκασιν, ἀλλ’ ἔστιν ἑτέρα φλὲψ ἁπασῶν τούτων ἀρχὴ κατὰ τὰς πύλας τοῦ ἥπατος τεταγµένη.

8.1.34. πῶς οὖν ἔτι ἀρχὴ τῶν φλεβῶν ἡ δεξιὰ τῆς καρδίας ἔσται κοιλία µήτε τῶν εἰρηµένων φλεβῶν µήτε πρὸς αὐταῖς τῶν ἐν τοῖς σιµοῖς τοῦ ἥπατος συναπτοµένων τῇ καρδίᾳ;

8.1.35. ἧπαρ δὲ καὶ ταύταις ἁπάσαις συνῆπται ταῖς φλεψὶ καὶ ταῖς καθ’ ὅλον τὸ σῶµα διὰ τῆς ἐκ τῶν κυρτῶν αὐτοῦ µερῶν ἐκπεφυκυίας, ἣν οἱ µὲν πλεῖστοι τῶν ἰατρῶν κοίλην ὀνοµάζουσι διὰ τὸ µέγεθος, ῾Ιπποκράτης δὲ καὶ ὅσοι τὰ τούτου πρεσβεύουσιν ἡπατῖτιν ἀπὸ τοῦ σπλάγχνου προσονοµάζουσιν, ὅθεν ἐκπέφυκεν.

8.1.36. αὕτη τοιγαροῦν ἤδη σοι δευτέρα περὶ ἥπα τος ἀπόδειξις, ὡς ἁπασῶν ἐστι φλεβῶν ἀρχή, διὰ τοῦτο δὲ καὶ τῆς θρεπτικῆς δυνάµεως.

8.1.37.῎Aλλη δ’ ἐκ περιουσίας τρίτη τοιάδε τις· ἐὰν τὴν δεξιὰν τῆς καρδίας κοιλίαν ἀρχὴν ὑποθώµεθα τῆς κοίλης φλεβός, ἐναντίως ἔσται τῷ φαινοµένῳ καὶ ἐν ταῖς τῶν ἰχθύων ἀνατοµαῖς εὑρισκοµένῳ.

8.1.38. οὐδενὸς γοῦν αὐτῶν ἡ καρδία δεξιὰν ἔχει κοιλίαν,