Сочинения. Том 4 - Гален Клавдий

9.2.16. —γίγνεται γοῦν οὕτω.— ἔστιν οὖν ὅπως τεχνικῶς ἔσται µεταβιβάζειν κατὰ σµικρὸν διὰ τῶν ὁµοιοτήτων ἀπὸ τοῦ ὄντος ἑκάστοτε ἐπὶ τοὐναντίον ἀπάγων ἢ αὐτὸς τοῦτο διαφεύγειν ὁ µὴ ἐγνωρικὼς ὅ ἐστιν ἕκαστον τῶν ὄντων; —οὐ µή ποτε.— λόγων ἄρα τέχνην, ὦ ἑταῖρε, ὁ τὴν ἀλήθειαν µὴ εἰδώς, δόξας δὲ τεθηρευκὼς γελοίαν τινά, ὡς ἔοικε, καὶ ἄτεχνον παρέξεται.”

9.2.17. Ὅτι δ’ ὡς ῾Ιπποκράτης ἔλεγε τινὰ µέν ἐστι ῥᾷστα γνωσθῆναι, τινὰ δ’ οὐκ ἔστι, τὴν ἀρχὴν ἀπὸ τῶν ῥᾴστων ποιητέον, ἃ καὶ πᾶσιν ἀνθρώποις ὡµολόγηται διὰ τὴν ἐνάργειαν.

9.2.18. οὕτω καὶ ὁ Πλάτων ἐγίγνωσκεν· µάθοις δ’ ἂν ἐκ τῆσδε τῆς ῥήσεως αὐτοῦ· “—ἆρ’ οὖν οὐ παντὶ δῆλον τό γε τοιόνδε, ὡς περὶ µὲν ἔνια τῶν τοιούτων ὁµονοητικῶς ἔχοµεν, περὶ δ’ ἔνια στασιαστικῶς;— δοκῶ µὲν ὃ λέγεις µανθάνειν, ἔτι δ’ εἰπὲ σαφέστερον. —ὅταν τις ὄνοµα εἴπῃ σιδήρου ἢ ἀργύρου, ἆρ’ οὐ τὸ αὐτὸ πάντες διε[νε]νοήθηµεν;— καὶ µάλα.

9.2.19. —τί δ’, ὅταν δικαίου ἢ ἀγαθοῦ; οὐκ ἄλλος ἄλλῃ φέρεται καὶ ἀµφισβητοῦµεν ἀλλήλοις τε καὶ ἡµῖν αὐτοῖς;— πάνυ µὲν οὖν. —ἐν µὲν ἄρα τοῖς συµφωνοῦµεν, ἐν δὲ τοῖς οὔ.ρακτῆρα ἑκατέρου τοῦ εἴδους, ἐν ᾧ τε ἀνάγκη τὸ πλῆθος πλανᾶσθαι καὶ ἐν ᾧ µή.— καλὸν γοῦν, ὦ Σώκρατες, εἶδος εἴη ἂν κατανενοηκὼς ὁ τοῦτο λαβών.

9.2.21. —ἔπειτά γε οἶµαι πρὸς ἑκάστῳ γιγνόµενον µὴ λανθάνειν, ἀλλ’ ὀξέως αἰσθάνεσθαι περὶ οὗ ἂν µέλλῃ ἐρεῖν, ποτέρου ὂν τοῦ γένους τυγχάνει.

9.2.22. —τί µήν;— τί οὖν; τὸν ἔρωτα πότερον φῶµεν εἶναι τῶν ἀµφισβητησίµων ἢ τῶν µή; —<τῶν> ἀµφισβητησίµων δήπου· ἢ οἴει ἄν σοι συγχωρῆσαι εἰπεῖν ἃ δὴ εἶπες περὶ αὐτοῦ, ὡς βλάβη τέ ἐστι τῷ ἐρωµένῳ καὶ ἐρῶντι καὶ αὖθις ὡς µέγιστον τῶν ἀγαθῶν τυγχάνει;— ἄριστα λέγεις.”

9.2.23. αὕτη µὲν ἡ ῥῆσις ἐν τῷ Φαίδρῳ γέγραπται διδάσκοντος αὐτοῦ µηδεµίαν ἀµφισβήτησιν ἔχειν τὰ τοῖς φυσικοῖς κριτηρίοις ἐναργῶς ὑποπίπτοντα, ἐν οἷς δ’ ἤτοι µηδ’ ὅλως ὑποπίπτει τοῖς κριτηρίοις τούτοις ἢ ἀµυδρῶς ὑποπίπτει, τὴν ἀµφισβήτησιν γίγνεσθαι· καὶ χρὴ γεγυµνάσθαι κατὰ ταῦτα διακρίνοντα τὰς τῶν πραγµάτων ὁµοιότητας.

9.2.24. ἔνια γὰρ οὕτως ἔχει πρὸς ἄλληλα κατὰ τὰς τῶν ἐν αὐτοῖς ὁµοιότητας ἢ τὴν παραλλαγήν, ὡς κατά τι µὲν ὑπάρχειν ὅµοια, κατά τι δ’ ἀνόµοια. καὶ χρὴ τῶν τοιούτων διαγνωστικὸν τὸν τεχνίτην εἶναι, ὡς ἀκριβῶς τε ἅµα καὶ ταχέως δύνασθαι γνωρίζειν εἰ ὅµοιά ἐστιν ἀλλήλοις ἢ ἀνόµοια.

9.2.25. Ὅπερ οὖν ἀεὶ καὶ λέγοντός µου καὶ γράφοντος ἀκούεις, ἀκούσῃ πάντως καὶ νῦν· ἡ καθόλου µέθοδος χωρὶς τοῦ γυµνασθῆναι κατὰ πολλὰ τῶν ἐν µέρει τεχνίτην ἀγαθὸν οὐχ οἵα τέ ἐστιν ἐργάσασθαι.

9.2.26. καὶ τοῦτ’ ἐπὶ πασῶν ἔνεστί σοι θεάσασθαι τῶν τοιούτων· ἐπ’ ἐνίων γε µὴν οὕτως ἰσχυρὰν δύναµιν ἔχον, ὡς τὴν µὲν καθόλου µέθοδον ἐνιαυτῷ µόνῳ δύνασθαι τελεώτατα µαθεῖν, τὴν δ’ ἄσκησιν, εἰ µὴ δι’ ὅλου τοῦ βίου γένοιτο, κολούειν εἰς τὰ τῆς τέχνης ἔργα.

9.2.27. καὶ φαίνεταί γε σαφῶς οὖσα τοιαύτη τέχνη λογιστική τε καὶ ῥητορικὴ καὶ ἡ διὰ τῶν ὀργάνων ἐνεργοῦσα µουσική. τοσαύτης µὲν οὖν ἀσκήσεως ἀποδεικτικὴ µέθοδος οὐ δεῖται, χρῄζει µὴν οὐκ ὀλίγης καὶ αὕτη. γυµνάζεσθαι γοῦν χρὴ γυµνασίαν καθ’ ἑκάστην ἄσκησιν τέχνης ἐν ὕλαις ὧν εἰς τὰς χρησίµους τῷ βίῳ πράξεις δεόµεθα.

9.2.28. κἂν γὰρ ὅτι µάλιστα τὴν φύσιν ἀρίστην τις ἔχων εἰς ὁτιοῦν ἔργον ἀµελήσῃ τῆς ἀσκήσεως, οὐδενὸς τῶν ἀπολειποµένων µὲν τῇ φύσει, πλεονεκτούντων δὲ τῇ κατὰ τὴν ἄσκησιν ἐπιµελείᾳ βελτίων ἐστί.

9.2.29. νόησον γοῦν τινα τῇ τε τῶν σκελῶν κατασκευῇ καὶ τῇ τοῦ παντὸς σώµατος ῥώµῃ κάλλιστα διακείµενον, ἠµεληκότα δὲ τῆς φύσεως εἰς τοσοῦτον ὡς πρὸς τῷ µηδέποτε δραµεῖν ἔτι κἀν τῷ περιπατεῖν ἀεὶ βλακεύοντα διατελεῖν, ὡς ἀδύνατόν ἐστι τοῦτον ᾿Ολυµπιονίκην γενέσθαι χωρὶς τοῦ τὴν ἔµπροσθεν ἀργίαν ἀποθέµενον εἰς ἔθος ἑαυτὸν µεταστῆσαι γυµνασίων τῶν κατὰ φύσιν οὐδὲ τούτων τῶν τυχόντων, ἀλλὰ µάλιστα οἷά ἐστιν οἰκεῖα σκέλεσιν.

9.2.30. ὡς ἐάν γέ τις παραλαβὼν τὸν οὕτως πεφυκότα µεταβαίνειν µὲν ἐπὶ λεπτοῦ σχοινίου διδάξῃ, πρὸς ξύλον δὲ ὄρθιον ἀναρριχᾶσθαι, καθάπερ οἱ θαυµατοποιοὶ διδάσκουσι τοὺς µαθητάς, οὐ µόνον οὐκ ἂν [ἕλοιντο νίκην] ᾿Ολυµπιονίκης, ἀλλ’ οὐδὲ τῶν ἐπιτυχόντων ἀνθρώπων ὠκύτερος ἄν ποτε ὀφθείη.

9.2.31. τοῦτ’ οὖν ῾Ιπποκράτει τε καὶ Πλάτωνι γέγραπται παραδείγµατα γράψασιν εἴς τε τὰς τέχνας καὶ πάσας τὰς κατὰ τὸν βίον πράξεις χρήσιµα. παραθήσοµαι δὲ ὀλίγα χάριν τοῦ συνοφθῆναι τὴν ἰδέαν αὐτῶν.

9.2.32. οὐ µὴν καὶ ἀρκεσθῆναί γε τούτοις ἀξιῶ τοὺς βουλοµένους γενέσθαι τεχνίτας κατὰ τὰς τέχνας ἃς ἂν αὐτοὶ τυγχάνωσιν ἀσκοῦντες, ἀλλὰ γυµνάζεσθαι διὰ παντός, ὥσπερ οἱ ῥητορικοὶ γυµνάζονται καθ’ ἑκάστην ἡµέραν ὑποθέσεις εὑρίσκοντες ἐπιτηδείους εἰς τὴν προκειµένην ἄσκησιν.

9.3.1. Εἰλήφθω δὴ παρὰ Πλάτωνος µὲν πρῶτον ὃ κατὰ τὸ πέµπτον τῆς Πολιτείας ἐδίδαξεν, ἔνθα περὶ τῆς τῶν γυναικῶν φύσεως ἄρχεται τῶν αὐτῶν ἐπιτηδευµάτων τοῖς ἀνδράσιν ἀξιῶν µετέχειν αὐτάς, ὡς ἂν καὶ τὴν αὐτὴν ἐχούσας φύσιν, εἶτ’ αὐτὸς ἀντιλαµβάνεται τοῦ λόγου.

9.3.2. φησὶ δ’ οὐκ ἂν ἴσως συγχωρῆσαί τινα τὴν αὐτὴν εἶναι φύσιν ἄρρενός τε καὶ θήλεος σώµατος ἐπιδείκνυσί τε κατὰ τί τὴν αὐτὴν ἔφη.

9.3.3. ἔχει δ’ ὁ σύµπας λόγος αὐτῷ κατὰ τάδε· “τὰς θηλείας τῶν φυλάκων κυνῶν πότερα ξυµφυλάττειν οἰόµεθα δεῖν ἅπερ ἂν οἱ ἄρρενες φυλάττωσι, καὶ ξυνθηρεύειν καὶ τὰ ἄλλα κοινῇ πράττειν ἢ τὰς µὲν οἰκουρεῖν ἔνδον ὡς ἀδυνάτους διὰ τὸν τῶν σκυλάκων τόκον τε καὶ τροφήν, τοὺς δὲ πονεῖν τε καὶ πᾶσαν ἐπιµέλειαν ἔχειν περὶ τὰ ποίµνια; κοινῇ, ἔφη, πάντα· πλὴν ὡς ἀσθενεστέραις χρώµεθα, τοῖς δ’ ὡς ἰσχυροτέροις.

9.3.4. οἷόν τ’ οὖν, ἔφην ἐγώ, ἐπὶ τὰ αὐτὰ χρῆσθαί τινι ζῴῳ, ἐὰν µὴ τὴν αὐτὴν τροφήν τε καὶ παιδείαν ἀποδιδῷς; οὐχ οἷόν τε. εἰ ἄρα ταῖς γυναιξὶν ἐπὶ τὰ αὐτὰ χρησόµεθα καὶ τοῖς ἀνδράσι, τὰ αὐτὰ καὶ διδακτέον αὐτάς. ναί. µουσικὴ µὲν ἐκείνοις καὶ γυµναστικὴ ἐδόθη. ναί. καὶ ταῖς γυναιξὶν ἄρα τούτω τὼ τέχνα καὶ τὰ περὶ τὸν πόλεµον ἀποδοτέον τε καὶ χρηστέον κατὰ ταὐτά.”

9.3.5. ἐν τούτοις καθόλου προειπὼν ὁ Πλάτων ὅτι τῶν αὐτῶν ἁπάντων ἐστὶ µεταδοτέον τῷ θήλει γένει, µετὰ ταῦτα καὶ περὶ γυµνασίων ὅσα γυµνοὶ γυµναζόµεθα, καὶ περὶ τῆς ἐπὶ τῶν ἵππων ὀχήσεως ὅσα τε πολέµων ἕνεκα διδάσκεται καὶ ἀσκεῖται, µετέχειν ἀξιοῖ καὶ τὰς γυναῖκας, ἐπ’ αὐτῶν δ’ ἀντιλαβόµενος τοῦ λόγου τάδε φησί·

9.3.6. “βούλει οὖν, ἦν δ’ ἐγώ, ἡµεῖς πρὸς ἡµᾶς αὐτοὺς ὑπὲρ τῶν ἄλλων ἀµφισβητήσωµεν, ἵνα µὴ ἔρηµα τὰ τοῦ ἑτέρου λόγου πολιορκῆται;

9.3.7. —οὐδέν, ἔφη, κωλύει.— λέγοµεν δὴ ὑπὲρ αὐτῶν ὅτι ὦ Σώκρατές τε καὶ Γλαύκων, οὐδὲν δεῖ ὑµῖν ἄλλους ἀµφισβητεῖν· αὐτοὶ γὰρ ἐν ἀρχῇ τῆς κατοικίσεως ἣν ᾠκίζετε πόλιν, ὡµολογεῖτε